کودک در دوره پیش دبستانی سرشار از تلاطم هاست و در مرحله مهمی از زندگی قرار دارد . رشد شخصیتی او در حال تکامل است و هر روز در پی کشف چیزهای جدید در دنیای پیرامون است. کودک در این دوره از زندگی تجربه های متفاوتی را کسب میکند و در واقع برای حضور پررنگ تر در اجتماع آماده میشود.
زندگی با کودکی در سن پیش دبستانی درست کمی از لذت بردن از یک ترن هوایی ندارد! در لحظاتی از بازی کردن با عروسک مورد علاقه اش لذتی وصف ناپذیر می برد و در لحظه ای بعد از اینکه برادر کوچکترش او را گرفته، به شدت ناراحت و خشمیگن می شود و دقیقا در همان لحظات است که خشم خود را بر سر عروسک خالی می کند! در واقع طی یک بازه زمانی که ممکن است بیش از 5 دقیقه نیز به طول نینجامد، کودکی که در سن پیش دبستانی قرار دارد از حالتی تؤام با خنده به خردسالی گریان تبدیل می شود.
شاید بارها این پرسش را از خود مطرح کرده باشید که چرا فرزندم تا این حد تلاطم روحی دارد؟ واقعیت این است که این دسته از کودکان، منظور کودکانی که در سن پیش دبستانی قرار دارند، درک عمیق تر و عاطفی تری از امور نسبت به بزرگترها ندارند بلکه آنها هنوز نیاموخته اند که حس و حال عاطفی شان را چگونه و در چه قالبهای پذیرفته شده اجتماعی بروز دهند، از این رو واکنش سریع و بدون فکر را بهترین راه خلاص کردن خود از فشارهای عصبی می بینند.
خصوصیات کودکان در دوره پیش دبستانی و روش برخور با آنها
رشد عاطفی کودک بلافاصله پس از تولد او آغاز می شود. مطالعات مختلفی در این زمینه صورت گرفته که نشان می دهند نوزادان تازه به دنیا آمده توانایی نسبی در درک رنج، نگرانی و رضایتمندی دارند و چندان جای تعجب ندارد که بگوییم کودک نوپا می تواند مجموعه ای از واکنش ها نظیر خشم، عصبانیت، لذت و ترس را تا پیش از نخستین سال تولدش بروز دهد. حسادت و حس گناه نیز تا دو سالگی نمایان می شوند. به تدریج و همزمان با رشد کودک و رسیدن به سن پیش دبستانی، وظیفه والدین در یاری رساندن به او بیش از هر زمان دیگری می شود تا کودک بتواند درک کامل تری از احساسات و واکنش هایی که بروز می دهد داشته باشد. در واقع والدین به او کمک می کنند تا بتواند برچسب گذاری دقیقی بر هر یک از رفتارهایش کند. این کار به آرام ساختن کودک در مواقعی که دچار تنش های حسی و عاطفی می شود کمک قابل توجهی می کند. مطالعات نشان می دهد کودکانی که در دوره پیش دبستانی توانایی بیشتری در مدیریت احساساتشان داشته باشند، در آینده و زمانی که وارد محیط آموزشی رسمی تری نظیر مدرسه می شوند، بهتر می توانند با هم سن و سالانشان ارتباط برقرار کرده و در عین حال رفتارهای تؤام با خشم و ناراحتی کمتری نیز از خود بروز دهند.
به این موارد دقت کنید و اگر کودکی در سن پیش دبستانی دارید موارد زیر را تا حد امکان دنبال نمایید:
خشم از جمله احساسات تند و سختی است که کنترل آن برای کودک به مراتب دشوارتر از سایر احساسات است زیرا در حین بروز خشم، آدرنالین قابل توجهی در بدن ترشح می شود که در نتیجه آن ضربان قلب افزایش چشمگیری یافته و به دنبال آن پالس های تند و سریعی نیز به مغز ارسال می شود. به همین دلیل معمولا کودکی که در این وضعیت قرار می گیرد اگر پیشتر نیاموخته باشد که چگونه بر خشمش غلبه کند، رفتارهایی نظیر گازگرفتن و لگد زدن را از خود بروز می دهد.
در چنین مواردی این بسته 6 گانه را پیاده کنید:
1. با بیانی ساده با کودک خشمگین خود صحبت کرده و از او بخواهید درباره چیزی که موجب عصبانیتش شده حرف بزند مثلا بگوید:به نظر عصبانی می آیی؟ مثل اینکه دوستت مداد تو را برداشته؟
2. احساساتش را تأیید کنید. مثلا بگویید:من هم اگر جای تو بودم عصبانی می شدم
3. برایش توضیح دهید که ضربه زدن یا کارهایی شبیه آن راه درستی برای غلبه بر خشم و عصبانیت نیست
4. از او بپرسید:فکر می کنی حالا که این کار را انجام دادی، دیگران و به خصوص دوستی که علیه او موضع گرفتی درباره تو چطور فکر می کنند؟
5. عواقبی برای کار اشتباهش در نظر بگیرید، مثلا کمی از امتیازاتی که برایش در نظر می گرفتید کم کنید
6. زمانی که کودک آرامش خود را پیدا کرد او را به عذرخواهی از دوستش تشویق کنید.
منبع: سایت نمناک
گردآورنده: رویا افشاری
این مطلب مورد تایید مدیریت آموزشگاه سرکار خانم دکتر فهیمه آل عباس و مشاور محترم پیش دبستانی سرکار خانم علمی می باشد.